*Wat is lymfoedeem?

Het lymfevatenstelsel is te vergelijken met het bloedvatenstelsel, maar ipv bloed vervoert het lymfe.

De lymfe voert de eiwitten, de afvalstoffen en het vocht af uit het weefsel.

Lymfehaarvaten gaan over in grotere lymfebanen die samenkomen in lymfeknopen, ook lymfeklieren genoemd. Deze liggen vooral in de hals, aan het sleutelbeen, onder de oksels, in de buikholte en in de liezen. Ter hoogte van de borstregio wordt de lymfe terug in het bloedvatenstelsel gebracht.

Lymfoedeem is een opeenstapeling van vocht en afvalprodukten in het weefsel net onder de huid.

Het ontstaat als het  lymfestelsel dit vocht niet goed kan afvoeren door vb een beschadiging van de banen of klieren, door een ontsteking,…

Bij een borstoperatie worden soms enkele of alle oksellymfeklieren verwijderd, ook wel okseluitruiming genaamd. Ook door radiotherapie( bestraling) wordt de normale afvoer van lymfe onderbroken.

Ongeveer 1/5 vrouwen ontwikkelt lymfoedeem na borstkanker, dit kan direct voorkomen maar ook pas na enkele jaren. De oedemen komen het meest voor thv de arm, flank of geopereerde borst.

*Mogelijke symptomen van lymfoedeem:

-een gevoel van zwaarte of spanning in de arm, oksel of borst

-moe of brandend gevoel

-zichtbare afdruk van kledij of sieraarden

-veranderingen thv de huid zoals  roodheid, strak of hard gevoel, de huid wordt dikker

-minder mobiliteit in de aanpalende gewrichten vb hand/pols/vingers

-kledij die spant, zonder dat je verdikt bent

*Voorzorgsmaatregelen die het risico op lymfoedeem mogelijks kunnen beperken:

-hydraterende crème gebruiken na douche of bad

-vermijd wondjes , wondjes kunnen ontsteken, en ontsteking kan de lymfebanen verstoren ( beschermende kledij zoals handschoenen, t-shirt met lange mouwen, geen bloedprikken en injecties thv de aangedane zijde)

Indien toch een wondje , moet deze steeds goed ontsmet worden en soms is het nodig om antibiotica op te starten.

-arm niet laten afknellen dwz geen bloeddruk meten aan de aangedane zijde, geen spannende kledij, geen zware handtassen of zakken

-extreme temperatuur vermijden, geen sauna, turks stoombad, blootstelling zon vermijden

-overbelasting geeft een verhoogd risico op oedeem, dus evenwicht is de boodschap! (sporten<->rust, werk<->ontspanning)

-circulatoire oefeningen thv de arm, voldoende water drinken.

*Hoe kan de kinesitherapeut  lymfoedeem behandelen:

-Manuele lymfedrainage

-oefentherapie

-lymfetaping

-steunmouw

Manuele Lymfedrainage is een techniek waarbij de kinesitherapeut door zachte pompende bewegingen de vochtopname door het lymfestelsel stimuleert. Door specifieke handgrepen wordt de eigen beweeglijkheid van het lymfesysteem geactiveerd en gestimuleerd, waardoor er lymf wordt afgevoerd.

We starten steeds thv van de terminus in de hals, daarna de okselklieren aan de niet-aangedane zijde waardoor we plaats maken om de lymfe vanuit de aangedane zijde te ontvangen. Daarna wordt de lymfe vanuit de aangedane zijde overgepompt naar de niet-aangedane zijde.

Als de wonde genezen is, is het aan te raden om ook oefentherapie te volgen bij de kinesitherapeut. Dit is in  eerste instantie ter bevordering van de mobiliteit thv de schouder/bovenarm en later vnl bedoeld om het transport van bloed en lymfe in de arm te verbeteren.

De lymfetaping gebeurt via een zeer rekbare elastische tape, die onder spanning op de te behandelende zone wordt geplaatst op een speciale wijze, bijvoorbveeld spiraalvormig. De tape tilt de huid een beetje op , waardoor er in de laag van het weefsel juist onder de opperhuid ruimte ontstaat  waar de uiteindjes van de lymfevaatjes liggen die ervoor moeten zorgen dat de lymfe uit het weefsel wordt opgenomen en afgevoerd.

De steunmouw is een stevig rekverband van onder de oksel tot over de hand, met al dan niet een handschoen aan of bij. Dit is afhankelijk van aanwezigheid van oedemen thv de hand. Ze dient om te verhinderen dat de arm opzwelt. Het dragen van een steunmouw is niet zo evident, het spant stevig en er is meestal hulp nodig bij het aantrekken, maar ze is erg efficiënt.

Wil je meer weten over bortskanker? Praten met lotgenoten? Financiëel onderzoek/preventie/behandeling rond borstkanker steunen?

Neem  dan eens een kijkje op de THINK PINK site Vlaanderen!

Meer info:

ellen.schatteman@believe-med.be of www.think-Pink.be